Slaapapneu en de rol van de fysiotherapeut

Wat is slaapapneu precies?

Slaapapneu is een slaapstoornis waarbij de ademhaling tijdens de slaap regelmatig stopt en start. Deze ademhalingspauzes, ook wel apneus genoemd, zorgen vaak voor flinke vermoeidheid. Maar mensen met slaapapneu kunnen ook last hebben van concentratieproblemen, prikkelbaarheid en hoofdpijn in de ochtend.

Het hebben van slaapapneu zorgt voor toename van het risico op aandoeningen zoals een hoge bloeddruk, hart- en vaatziektes en diabetes. Slaapapneu komt vaak voor en wordt meestal behandeld door een CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) apparaat voor tijdens het slapen of soms een chirurgische ingreep.

Een minder bekende behandeling bij slaapapneu is fysiotherapie. Fysiotherapeuten met kennis en ervaring binnen de behandeling van slaapapneu kunnen helpen om klachten te verminderen en de slaapkwaliteit te verbeteren bij mensen met slaapapneu.

Wat is slaapapneu precies?

Bij slaapapneu zijn er herhaalde ademhalingsstops tijdens de slaap. Er zijn verschillende types slaapapneu, maar de meest voorkomende vorm is Obstructieve Slaapapneu (OSA). Hierbij verslappen de spieren in de keel zodanig dat de luchtwegen tijdelijk worden geblokkeerd, wat leidt tot een kortstondige ademstilstand. Het lichaam reageert door even wakker te worden om de ademhaling te herstellen, maar deze onderbrekingen kunnen zo kort zijn dat de patiënt zich er niet van bewust is. Toch verstoren ze de slaapcyclus en zorgen voor een niet-verkwikkende nachtrust.

Symptomen van slaapapneu

Symptomen van slaapapneu zijn vaak moeilijk te herkennen door de patiënt zelf, omdat ze zich tijdens de slaap voordoen. Enkele veelvoorkomende symptomen zijn:

  • Luid snurken, vaak met onderbrekingen
  • Vermoeidheid en slaperigheid overdag
  • Hoofdpijn in de ochtend
  • Concentratie- en geheugenproblemen
  • Prikkelbaarheid en stemmingswisselingen

Als slaapapneu onbehandeld blijft, kan dit leiden tot ernstige gezondheidsproblemen.

De rol van de fysiotherapeut bij slaapapneu

Fysiotherapeuten spelen een belangrijke rol bij het beheersen en verminderen van de symptomen van slaapapneu. Ze kunnen ondersteuning bieden op verschillende gebieden:

1. Ademhalingsoefeningen

Een (long-)fysiotherapeut kan ademhalingsoefeningen aanleren die helpen om de ademhalingspatronen te verbeteren en de ademhalingsspieren te versterken. Door middel van ademhalingstechnieken kunnen patiënten leren hoe ze effectiever en dieper kunnen ademen, wat helpt om de luchtwegen open te houden tijdens de slaap.

2. Houdingsadvies

De positie waarin iemand slaapt kan de kans op apneus beïnvloeden. Mensen met slaapapneu hebben vaker ademhalingsproblemen wanneer ze op hun rug slapen. Een fysiotherapeut kan houdingstherapie geven om de slaaphouding aan te passen, bijvoorbeeld door te slapen op de zij in plaats van op de rug. Dit kan helpen om de luchtwegen vrij te houden en zo het aantal apneus te verminderen. Wanneer er mobiliteitsproblemen aanwezig zijn, kan een manueel therapeut ook een goede aanvulling zijn.

3. Oefentherapie en gewichtsbeheersing

Overgewicht is een belangrijke risicofactor voor slaapapneu. Fysiotherapeuten kunnen een beweegprogramma opstellen dat gericht is op gewichtsverlies en het verbeteren van de conditie. Regelmatige lichaamsbeweging helpt niet alleen bij het verminderen van overtollig gewicht, maar verbetert ook de algemene gezondheid van het ademhalingssysteem.

4. Spierversterkende oefeningen voor de bovenste luchtwegen

Oefeningen die de spieren in de bovenste luchtwegen versterken, kunnen helpen om de luchtweg te ondersteunen en zo collaps te voorkomen. Een fysiotherapeut kan speciale oefeningen aanleren die gericht zijn op het versterken van de spieren in de mond, keel en tong.

5. Stressmanagement en ontspanningstechnieken

Stress en spanning kunnen de slaapkwaliteit beïnvloeden en de ademhalingsproblemen verergeren. Een (long-)fysiotherapeut kan ontspanningstechnieken aanleren die helpen om spanning te verminderen, zoals diepe ademhaling, progressieve spierontspanning en mindfulness.

Fysiotherapie kan vooral effectief zijn voor mensen met lichte tot matige OSA, zeker wanneer ze kampen met bijkomende problemen zoals een slechte conditie, overgewicht, of verhoogde stress

Wanneer ga je met slaapapneu naar de fysiotherapeut?

Niet iedereen met slaapapneu is gebaat bij fysiotherapie; het is afhankelijk van de ernst van de klachten en de onderliggende oorzaken. Fysiotherapie kan vooral effectief zijn voor mensen met lichte tot matige OSA, zeker wanneer ze kampen met bijkomende problemen zoals een slechte conditie, overgewicht, of verhoogde stress. In veel gevallen werkt de fysiotherapeut nauw samen met andere zorgverleners, zoals een slaaparts of een KNO-arts, om tot een zo effectief mogelijke behandeling te komen.

Naar welke fysiotherapeut moet je bij slaapapneu?

Slaapapneu kan een grote impact hebben op het dagelijks leven, maar door de inzet van een fysiotherapeut kunnen de symptomen verlicht worden en kan de slaapkwaliteit verbeteren. Ademhalingsoefeningen, houdingstherapie, spierversterking en stressmanagement zijn allemaal waardevolle interventies die een fysiotherapeut kan aanbieden. Voor mensen met lichte tot matige slaapapneu kan fysiotherapie een waardevolle aanvulling zijn op de standaardbehandeling en bijdragen aan een betere nachtrust en gezondere levensstijl.

Algemeen fysiotherapie:

De algemeen fysiotherapeut kan kijken naar houding tijdens het slapen, maar ook met afvallen en verbeteren van spierkracht door gerichte oefentherapie.  Ook mobilisaties in de nek, schouder en bovenrug kunnen onderdeel zijn van de behandeling van klachten.

Manueel therapeut:

De manueel therapeut is gespecialiseerd in aandoeningen aan gewrichten. Wanneer je last hebt van bewegingsbeperkingen, dan kan dit de slaapkwaliteit beïnvloeden.

Longfysiotherapie:

De gespecialiseerd longfysiotherapeut kan je helpen om adem- en ontspanningsoefeningen te doen. Er zijn diverse vormen van ademtherapie, met elk hun eigen effect. Ademtherapie werkt ondersteunend en kan zelfs helpen om beter te slapen.

Sophie Delemarre

Praktijk Fysiotherapie Zeeland staat voor u klaar!

Een gespecialiseerd longfysiotherapeut kan je helpen bij slaapapneu. Sophie is binnen onze praktijk gespecialiseerd in hart-, vaat- en longfysiotherapie. Heb jij naar aanleiding van dit blog nog een vraag of herken jij je in het verhaal en wil jij meer weten? Kom met ons in contact, wij helpen je graag!